Het beeld dat ons oog opneemt moet nog een lange weg afleggen tot in de hersenen ,alvorens aldaar verwerkt te worden tot de visuele informatie die we verkrijgen.

Om een beeld te nemen , worden onze ogen  gestuurd om te bewegen, aangedreven door oogspieren die bezenuwd worden én gestuurd worden door de hersenen. Deze spieren, deze zenuwen , dit deel van de hersenen moet gevoed worden door bloedvaten. Een combinatie van oog- , doorbloeding- , zenuwbaan -, hersenproblemen kan zeer complexe ziektebeelden geven ,die onderzocht en behandeld worden in de neuro- oftalmologie , al of niet in samenspraak met collega’s van andere disciplines.

Enkele voorbeelden

• Abnormale oogbewegingen (oftalmoparese of nystagmus)
• Dubbel zicht
• Intracraniale letsels die de visuele baan aantasten
• Ischemische optische neuropathie
• Migraine en gerelateerde visuele klachten
• Zwelling van de optische schijf (papiloedeem of papiloedeem)
• Optische neuritis en andere oogzenuwproblemen
• Pupilafwijkingen
• Onverklaarbaar verlies van gezichtsvermogen
• Gezichtsvelddefecten

Het komt vaker voor bij mensen die veel buitenshuis actief zijn, droge ogen hebben en vooral veel bloot staan aan zonlicht. Hoewel veel mensen geen hinder ondervinden van een pterygium, kan het op termijn irritatie veroorzaken en het zicht beïnvloeden.

De diagnose van een pterygium wordt gesteld door middel van een klinisch onderzoek met de spleetlamp.

Het is opgebouwd uit 3 cellagen (epitheel, stroma en endotheel) en enkele tussenlagen. De buitenste epitheelcellaag is ongeveer vijf cellagen dik en vormt de barrière met de buitenwereld, daarvan enkel nog afgescheiden door de traanfilm. Deze laag is zeer kwetsbaar voor verwondingen maar herstelt gelukkig ook zeer snel. De dikste cellaag is het stroma en de binnenste endotheel cellaag is slechts één cellaag dik.

Een corneatransplantatie kan zo een verbetering van zicht geven wanneer schade aan de cornea niet meer kan verbeterd worden door andere behandelingen.

Indicaties voor een corneatransplantatie zijn:

• Cornea dystrofie (bv. Fuchs) : degeneratieve aandoening die vertroebeling van de cornea veroorzaakt
• Cornea litteken na bijvoorbeeld een infectie of een trauma
• Corneaal abces of ulcus waarbij perforatie van de cornea dreigt
• Keratoconus : een degeneratieve aandoening waardoor deze progressief verdunt en uitstulpt

Er bestaan tegenwoordig verschillende types van corneatransplantatie welke een beter resultaat geven afhankelijk van de locatie van de vervorming of vertroebeling van de cornea. Wanneer de volledige dikte van de cornea vervangen moet worden, zal een volledige corneatransplantatie of penetrerende keratoplastie aangewezen zijn. Bij een achterste lamellaire corneatransplantatie (DSAEK of DMEK) wordt enkel het achterste deel van de cornea getransplanteerd. Indien nodig kan in dezelfde of in een latere operatietijd ook de cataract worden verwijderd.

De donorcornea’s die voor een dergelijke transplantatie worden gebruikt zijn afkomstig van een weefselbank en moeten voldoen aan talrijke en zeer strenge criteria en kwaliteitstesten. Mede hierdoor is de beschikbaarheid van de donorcornea’s  en de wachttijd voor de ingreep sterk wisselvallig.

• Vaatsclerose
• hoge bloeddruk
• diabetes
• glaucoom
• stollingsproblemen
• …

De ernst van de symptomen van RVO zijn afhankelijk van de uitgebreidheid van de trombose, de mate van ischemie thv het netvlies (tgv zuurstofgebrek) en de aanwezigheid al dan niet van maculair oedeem (vochtopstapeling thv het centrale netvlies). De symptomen zijn een (plotse) vermindering van het zicht, beeldvervorming of vlekken in het zicht. Er is geen roodheid van het oog en geen pijn.

Netvliesloslating is een ernstige aandoening die tot blindheid leidt, wanneer zij niet behandeld wordt. Met de huidige operatietechnieken kan het netvlies echter in vrijwel alle gevallen worden teruggezet op zijn normale plaats.

Het netvlies zal eerst loslaten in de buurt van het gaatje of scheurtje. Maar net zoals bij behangpapier dat van de muur loskomt, het gevaar bestaat dat geleidelijk aan steeds grotere stukken losweken, gebeurt dit ook met het netvlies.

De snelheid waarmee de netvliesloslating zich uitbreidt varieert, en hangt af van de grootte en van het aantal gaatjes of scheurtjes.

Komt het vlies los aan de bovenkant van het oog, dan zal door de werking van de zwaartekracht (bij staan of zitten) het vocht sneller meer netvlies meetrekken, dan bij een scheur aan de onderkant. In het eerste geval (netvliesloslating bovenin) is het ‘t beste om zoveel mogelijk plat te blijven liggen, in afwachting van de operatie. Wanneer er netvlies losligt aan de linker- of rechterkant van het oog, kan uitbreiding tijdelijk voorkomen worden door op de respectievelijk linker- of rechterzij te blijven liggen.

• Een donkere vlek of waas aan de zijkant van het oog (dode hoek)
  Aangezien het netvlies te vergelijken is met een filmpje in een fototoestel, heeft een netvliesloslating hetzelfde effect als een rolletje dat niet goed in het toestel zit. De stukjes film die niet goed liggen, kunnen geen scherp beeld ontvangen en zullen als wazige of zwarte vlek worden afgedrukt. In de eerste fase, als er nog maar een klein stukje netvlies losligt, ziet de patiënt meestal opzij in het gezichtsveld (links, rechts, boven of onder) een zwarte vlek of een donkere waas. Een netvliesloslating begint immers meestal aan de zijkant. Maar naarmate het loslaten uitbreidt, wordt de zwarte vlek groter en komt naar het midden van het gezichtsveld. Een gezichtsuitval die van boven naar beneden toe groter wordt, zal doen denken aan een donker gordijn dat steeds verder zakt. Omgekeerd lijkt het net een donkere berg die hoger wordt.
• Wazig zien
  Zolang de gele vlek nog op zijn plaats ligt, kan de patiënt scherp zien. Is deze echter ook losgeraakt, dan zal de patiënt alleen nog maar wazig zien.
• Geen pijn.
  Bij een netvliesloslating ontstaat geen pijn. Patiënten wachten om deze reden wel eens te lang, voor ze contact met hun arts opnemen.

Normaal gesproken zit het netvlies stevig vast aan zijn onderlagen: het pigmentepitheel en het vaatvlies. Als er door een aandoening een laagje vocht of bloed tussen het netvlies en zijn onderlagen terechtkomt, zal het losraken en niet goed meer goed functioneren. Dit komt doordat de lichtgevoelige staafjes en kegeltjes in het netvlies voor hun voeding en werking afhankelijk zijn van de onderliggende lagen. Op de plek waar het vlies los zit, ontstaat een donkere waas in het beeld. Vergelijkbaar met de afdrukken van een filmrolletje dat niet goed in het toestel heeft gezeten.

Bij tijdig ingrijpen, waarbij het netvlies weer op zijn plek komt te liggen, kan de werking grotendeels worden hersteld. Dit is helaas niet het geval als de gele vlek, het centrum van het netvlies recht tegenover de lens, is losgekomen.

Aan een netvliesloslating gaat bijna altijd een glasvochtloslating vooraf. Een glasvochtloslating ontstaat door inkrimping van de geleiachtige substantie binnenin het oog. Dit is een natuurlijk proces, dat bij iedereen kan optreden. Meestal verloopt het terugtrekken van het glasvocht zonder problemen. Behalve wanneer er aangeboren zwakke plekken in het netvlies zitten. Of als er plaatsen zijn waar het glasvocht ongewoon sterk aan het netvlies is gehecht. Het netvlies is immers een dun en gevoelig weefsellaagje. Als het glasvocht eraan trekt, kan er een gaatje of een scheurtje in dit dunne vliesje komen. Hierdoor kan er vloeibaar glasvocht in de ruimte achter het netvlies komen.

Normaal gesproken lossen de cellen uit het pigmentepitheel dit probleem op. Deze cellen die in een laagje onder het netvlies liggen, beschikken namelijk over een soort pompje dat kleine hoeveelheden vocht kan wegpompen. Als er echter door bijvoorbeeld een gaatje in het netvlies, meer vocht vloeit dan het pigmentepitheel kan verwerken, komt het netvlies los van zijn onderliggende lagen.

De aandoening leidt niet tot blindheid maar wel tot een vervormd beeld en wazig zien: rechte lijnen van de voegen tussen tegels worden met een kromming waargenomen bijvoorbeeld. Een macula pucker kan operatief verwijderd worden door een vitrectomie.

Een macula pucker is een fijn laagje bindweefsel op het centrum van het netvlies. Afzetting van dit bindweefsel kan het gevolg zijn van een aandoening van het netvlies, zoals een scheurtje in het netvlies of een ontsteking of trombose waarbij de bloedvatwand beschadigd is. Maar meestal ontstaat een pucker zonder aantoonbare afwijking.

Men neemt aan dat in het oog waarschijnlijk microscopisch kleine gaatjes in het oppervlak van het netvlies ontstaan. Langs deze kleine openingen kunnen bindweefselvormende cellen op het netvlies groeien en een dun laagje bindweefsel vormen. We zouden het proces kunnen beschouwen als een uit de hand gelopen wondhelingsreactie.

Het bindweefsel dat vastzit aan het oppervlak van het netvlies, heeft de neiging om na een tijd te gaan samentrekken. Hierdoor ontstaan plooitjes in het netvlies dat normaal gesproken mooi glad is. De staafjes en de kegeltjes, die normaal mooi geordend en recht overeind staan, worden scheef getrokken en hun onderlinge verband wordt verstoord. Hierdoor wordt het beeld vervormd.

De aandoening leidt bijna nooit tot blindheid maar wel tot wazig zien en een vervormd beeld. In bijna alle gevallen kan het gaatje operatief gedicht worden.

Een maculagat kan bij iedereen ontstaan, dus ook wanneer iemand geen andere oogafwijkingen en een perfecte gezondheid heeft. Bij een aantal mensen zit het glasvocht namelijk sterk vast aan het netvlies op de plaats van de macula. Op het moment dat het glasvocht door het natuurlijke verouderingsproces inkrimpt, kan een klein stukje netvlies losgetrokken worden en ontstaat er een gaatje in de gele vlek, een maculagat.

Door het gaatje kan het vloeibare deel van het glasvocht onder het netvlies terechtkomen en het netvlies een beetje van zijn onderlaag losweken. Hierdoor ontstaat er rond het gaatje een opstaand randje, waar het netvlies niet op zijn onderlaag ligt. Dit blijft echter bijna altijd blijft beperkt tot het randje.

Op de plaats van het maculagaatje mist men een stukje van het beeld en ziet men een wazige vlek. Omdat ook het kleine randje met vocht rond het gaatje een waas veroorzaakt, is de wazige vlek iets groter dan alleen het maculagaatje.